πέμπτη 9-2 / 20:00
Γυναίκες στον ισπανικό εμφύλιο
προβολή της ταινίας “Libertarias”
του Vicente Aranda

πέμπτη 23-2 / 20:00
παρουσίαση του βιβλίου
“ΑΝΤΑΡΤΙΣΣΕΣ ένοπλες γυναίκες ενάντια
στο φασισμό στην ευρώπη 1936-1949”
εκδ. Δαίμων του Τυπογραφείου

στο χώρο των εκδηλώσεων
φιλοξενείται έκθεση φωτογραφίας
womenartrevolution

από “βίντεο-παρουσιάσεις-ριζοσπαστικός λόγος”

————————————————————————————————–
Eισήγηση για την ταινία “Libertarias”

Η σημερινή προβολή αποτελεί την αρχή της θεματικής “Γυναίκες και Επαναστατικό Κίνημα”. Στόχος είναι να φωτιστεί η συμμετοχή των γυναικών στα κινήματα αντίστασης στην Ευρώπη, να καταδειχτούν οι τρόποι και οι πράξεις με τις οποίες οι γυναίκες συμμετείχαν στα αντιστασιακά και επαναστατικά κινήματα, που ως πρόσφατα είτε αγνοήθηκαν, είτε υποτιμήθηκαν ως μικρής σημασίας, είτε δεν αναγνωρίστηκαν ως πράξεις αντίστασης, επειδή δεν ανταποκρίνονταν στις κυρίαρχες ηθικές αντιλήψεις. Να καταδειχτεί επίσης πως η γυναικεία συνεισφορά εντοπίζεται τόσο στο πεδίο της υποδομής του αγώνα (τύπωμα και διακίνηση παράνομου υλικού, παροχή καταφυγίου σε παράνομους αγωνιστές και αγωνίστριες και άλλες “βοηθητικές” υπηρεσίες, που επέσυραν βέβαια αυστηρότατες ποινές, όπως εκτοπισμό σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή και θάνατο), όσο και στο πεδίο των μαχών και να καταρριφθεί έτσι ο μύθος ότι οι γυναίκες δεν έπαιξαν κανένα απολύτως ρόλο στον ένοπλο αγώνα, αλλά η συμμετοχή τους ήταν απλώς σε “βοηθητικές” υπηρεσίες της αντίστασης.

( Τα στοιχεία που ακολουθούν βασίζονται κυρίως στο βιβλίο “Αντάρτισσες: ένοπλες γυναίκες ενάντια στο φασισμό στην Ευρώπη: 1936-1949”, από τις εκδόσεις Δαίμων του τυπογραφείου)

Η περίπτωση του ισπανικού εμφύλιου

Στην Ισπανία της δεκαετίας του 1920, 8 από τα 11.000.000 του πληθυσμού ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Ειδικά οι γυναίκες, οι περισσότερες εργάτριες γης, πληρώνονται με πενιχρά μεροκάματα, που φτάνουν στο μισό της αμοιβής των αντρών συναδέλφων τους, δουλεύοντας ως και 18 ώρες την ημέρα, γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης σε μικρές εταιρίες, στα σπίτια τους όπου δουλεύουν “με το κομμάτι” ή σε άλλα σπίτια. Οι περισσότερες είναι απόλυτα εξαρτημένες από το σύζυγό τους, οι προσωπικές τους ελευθερίες, η πολιτική συμμετοχή και δράση τους είναι ιδιαίτερα περιορισμένες και γενικά υφίστανται καταπίεση από τις κυρίαρχες δομές, με την εκκλησία να παίζει πρωτεύοντα ρόλο.
Η καθιέρωση του 8ωρου και της κοινωνικής ασφάλισης με νομοθετική ρύθμιση από τη δημοκρατική κυβέρνηση το 1931 ελάχιστα άγγιξαν τις γυναίκες, αφού αφορούσαν εργαζόμενους σε μεγάλες εταιρίες, που ήταν αποκλειστικά σχεδόν άντρες.
Τα πράγματα για ένα κομμάτι των γυναικών άλλαξαν μετά την εκλογική νίκη του Λαϊκού μετώπου το Φλεβάρη του ’36, την απόπειρα πραξικοπήματος από το Φράνκο και άλλους φασίστες αξιωματικούς τον Ιούλη του ’36, τον πόλεμο και την επανάσταση που ακολούθησε. Με το ξέσπασμα της επανάστασης, πολλές γυναίκες δούλεψαν μαζί με τους άντρες στα οδοφράγματα και στελέχωσαν τις διάφορες επιτροπές, όπως αυτές που ήταν υπεύθυνες για τον έλεγχο των τιμών και την προμήθεια της τροφής. Η κολλεκτιβοποίηση της κοινωνικής ζωής που ξεκίνησε με την επανάσταση βρισκόταν, σε μεγάλο βαθμό, στα χέρια γυναικών. Ένα μεγάλο κομμάτι των γυναικών βγήκε από το σπίτι, όπου παραδοσιακά ήταν η θέση του, για να δουλέψει στα κολλεκτιβοποιημένα εργοστάσια ή στο δημόσιο σύστημα μεταφορών. Όλα αυτά ενίσχυσαν την αυτοεκτίμηση αυτών των γυναικών και τους έδωσαν ρόλο στη λήψη αποφάσεων, που δεν είχαν μέχρι τότε.
Το Σεπτέμβρη του ’36 δημιουργήθηκε η γυναικεία οργάνωση “Mujeres Libres” (Ελεύθερες γυναίκες), για να λειτουργήσει ως αυτόνομη ομάδα μέσα στους κόλπους της αναρχοσυνδικαλιστικής οργάνωσης CNT. Γενικά η CNT περιλάμβανε στις πολιτικές της αρχές τη γυναικεία απελευθέρωση, ως κομμάτι της κοινωνικής απελευθέρωσης, κάτι όμως που για τους άντρες αποτελούσε απλή ιδεολογική παραχώρηση ήταν καίριο και σοβαρό ζήτημα για τις γυναίκες, οι οποίες γνώριζαν ότι ο δικός τους αγώνας ενάντια στις παραδοσιακές διακρίσεις θα έπρεπε να συνεχιστεί και μετά το τέλος του πολέμου, όταν οι γυναίκες θα έπρεπε να επιστρέψουν στο σπίτι. Σε πολλά άρθρα τους οι γυναίκες διαμαρτύρονταν για τη στάση πολλών αντρών συντρόφων, οι οποίοι, παρά τις πολιτικές πεποιθήσεις τους και το ριζοσπαστικό δημόσιο λόγο τους, παρέμεναν αφεντικά στο σπίτι τους. Οι “Mujeres Libres” ανταποκρίνονταν στην ανάγκη ύπαρξης μιας αυτόνομης, αμιγώς γυναικείας οργάνωσης, που είχε στόχο από τη μία να κερδίσουν οι γυναίκες την αυτοπεποίθηση που θα οδηγούσε στην ίση συμμετοχή τους στη νέα κοινωνία που χτιζόταν με την επανάσταση και από την άλλη την ενεργή ενσωμάτωσή τους στο αναρχικό κίνημα. Πέρα από την οργάνωση των mujeres libres ενεργό και σημαντικό ρόλο είχαν και κομμουνίστριες αγωνίστριες του POUM και του ΚΚΙ.
Οι “Mujeres Libres”, αντίθετα με την παράλληλη χρονικά γυναικεία οργάνωση “Mujeres Antifascistas”, που καθοδηγούνταν από το ΚΚ και, σε ευθυγράμμιση με την πολιτική γραμμή του κόμματος, είχε ως προτεραιότητα και στόχο την πάλη ενάντια στο φασισμό, προχώρησαν πολύ παραπέρα: επιτέθηκαν στο θεσμό της οικογένειας, στην καταπίεση της γυναίκας στο σπίτι, στο θεσμό της πορνείας. Απαίτησαν ίσες αμοιβές με τους άντρες, προσπάθησαν να πολεμήσουν το γυναικείο αναλφαβητισμό, εξέδιδαν περιοδικό και δημοσίευαν άρθρα στον ελευθεριακό τύπο, προπαγάνδιζαν την κολλεκτιβοποίηση, και όλα αυτά χωρίς να διαχωρίζουν τον αγώνα για τη γυναικεία χειραφέτηση από την ταξική πάλη. Επιτροπές φτιάχτηκαν σε κάθε πόλη και ο αριθμός των γυναικών που ενεπλάκησαν (στα δύο χρόνια ζωής της οργάνωσης) ξεπέρασε τις 20.000, αριθμός εντυπωσιακός, αν αναλογιστεί κανείς το άκρως συντηρητικό και καταπιεστικό κοινωνικό πλαίσιο της Ισπανίας εκείνη την εποχή. Η Clara Talmann, ελβετίδα μαχήτρια στην επανάσταση, αναφέρει χαρακτηριστικά: “Πριν ήταν αδύνατο για μια γυναίκα να τολμά να κυκλοφορεί στους δρόμους μόνη της. Τώρα έβλεπες τις γυναίκες να κάθονται στα καφέ, να συζητούν με τα τουφέκια στα γόνατά τους. Οι γυναίκες ήταν, όλως απροσδόκητα, ελεύθερες”.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα υπάρχουν αρκετές γυναίκες που αναλαμβάνουν ένοπλη δράση στην πρώτη γραμμή του πολέμου. Είναι κυρίως γυναίκες που προέρχονται από εργατικές οικογένειες, πολιτικοποιημένες πριν το ξέσπασμα του εμφύλιου. Ενώ όμως στην αρχή κανείς δεν τις εμποδίζει, η κατάσταση αλλάζει από το Νοέμβρη του ΄36, όταν όλο και περισσότερες γυναίκες των πολιτοφυλακών μεταφέρονται στα μετόπισθεν, για να αναλάβουν βοηθητικούς ρόλους ως πλύστρες, μοδίστρες κτλ. Μέχρι τον Ιούλη του ’37, στα πεδία των μαχών είχαν απομείνει οι πιο αποφασισμένες.. Η εξέλιξη αυτή συμβαδίζει με τη δημιουργία νέας κυβέρνησης υπό τον Καμπαλιέρο -υπουργό εργασίας της κυβέρνησης του ’31-, στην οποία συμμετέχουν με υπουργεία τόσο οι αστικές δυνάμεις, όσο και τα σοσιαλιστικά κόμματα, το ΚΚΙ και η CNT. Η κυβέρνηση αυτή είναι που διατάσσει το μετασχηματισμό των πολιτοφυλακών σε τακτικό στρατό, με διακρίσεις και στρατιωτική πειθαρχία και τη διάλυση των κολλεκτίβων, καλώντας τους επαναστάτες να παραδώσουν τα όπλα. Με διάταγμα απαγορεύτηκε η υπηρεσία των γυναικών στην πρώτη γραμμή, απόφαση που υποστηρίχτηκε και από την ίδια την οργάνωση “Mujeres Libres”, που προέτρεπε τα μέλη της να “ανταλλάξουν το ντουφέκι με την τρυφερή ψυχή της γυναίκας” αναλαμβάνοντας βοηθητικές υπηρεσίες στα μετόπισθεν.
Εκτιμάται γενικά ότι οι γυναίκες αποτελούσαν το 2% των πολιτοφυλακών. Ορισμένες από αυτές αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους στο πεδίο της μάχης, ακόμη και μετά την απαγόρευση, και πολέμησαν μέχρι που σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Κάποιες που δεν δολοφονήθηκαν κατά την αιχμαλωσία, αλλά φυλακίστηκαν, συνέχισαν την πολιτική τους δράση παράνομα και μετά τη φυλακή, με αποτέλεσμα να περάσουν δεκαετίες μέχρι να επιστρέψουν σε μια ασφαλή ζωή.

Το Σάββατο 28 Γενάρη 2012, στις 8 μμ, στο Xanadu, η ομάδα ‘βίντεο, παρουσιάσεις, ριζοσπαστικός λόγος‘ διοργανώνει:

παρουσίαση
του βιβλίου του Amedeo Bertolo ‘Πέρα από τη δημοκρατία: Αναρχία ‘
και
του περιοδικού ‘Ευτοπία, 20η ‘

από μέλος της συντακτικής ομάδας της Ευτοπίας

Σε συνέχεια της θεματικής “κοινωνικοί και ταξικοί αγώνες στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης”
την Πέμπτη 15 Δεκέμβρη, στις 20:30 θα προβληθούν αποσπάσματα από τα ντοκυμαντέρ
” 30 χρόνια πίσω ” της συλλογικότητας ‘Εν Πλω’ και ” Οι λαχειοπώλες τ’ ουρανού ” από τις Εκδόσεις Διάδοση.

Στο χώρο του Xanadu υπάρχει σχετικό έντυπο υλικό.

(την προβολή οργανώνει η ομάδα “βίντεο-παρουσιάσεις-ριζοσπαστικός λόγος”)

Την Πέμπτη 1η Δεκέμβρη 2011, στις 20:30, στο Xanadu,
προβολή-κουβέντα

“Ο Αγώνας”
μια ταινία των Έξι: Θ.Μαραγκός, Δ. Γιαννικόπουλος, Ηλ. Ζαφειρόπουλος, Γ. Θανασούλας, Κ. Παπανικολάου & Φ. Οικονομίδης
Από τη Λέσχη των Ισοπεδωτών.

Μια ταινία-ντοκουμέντο, που αναφέρεται στους κοινωνικούς και εργατικούς αγώνες λίγο μετά την πτώση της χούντας.

(την προβολή οργανώνει η ομάδα “βίντεο-παρουσιάσεις-ριζοσπαστικός λόγος”)

————————————————————————————————————-
Eισήγηση:

Κοινωνικοί και ταξικοί αγώνες στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης

Σκοπός αυτών των προβολών είναι να συμβάλουν με έναν ακόμη τρόπο στην απομυθοποίηση της έλευσης της δημοκρατίας το ’74 και της μεταπολίτευσης ως περιόδου πολιτικής και κοινωνικής ευημερίας. Σκοπός τους επίσης είναι να αναφερθούν και να “ξαναδιαβαστούν” γεγονότα που, είτε παρουσιάστηκαν με διαφορετικά χαρακτηριστικά, είτε αποσιωπήθηκαν. Πιστεύουμε πως οι κοινωνικοί και ταξικοί αγώνες της περιόδου από το ’74 ως το ’81 αποτελούν μια σημαντική παρακαταθήκη, με την έννοια ότι έχουν να μας διδάξουν αρκετά, όσον αφορά τη δυνατότητα οργάνωσης και νίκης των προλεταριακών μαζών, απέναντι στα αφεντικά τους και την κρατική μηχανή.
Αγώνες, οι οποίοι έχουν συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά, με κυρίαρχο την ταξική συνείδηση και συνειδητοποίηση των υποκειμένων του αγώνα. Και αυτά αναφέρονται έτσι, για να καταδείξουν την αμφίδρομη σχέση που υπάρχει μεταξύ των αγώνων ως γεγονότων και της συνειδητοποίησης της ταξικής θέσης, ως κεκτημένο των αγωνιζόμενων. Δηλαδή, οι αγώνες που ξέσπασαν την εποχή αυτή είχαν ως γενεσιουργό αιτία την ταξική συνείδηση των υποκινητών, αλλά και ως αποτέλεσμα την ψημένη πια ταξική συνείδηση των νικητών ή νικημένων αγωνιστών.

Συνθήκες, μέσα από τις οποίες και μέσα στις οποίες γεννήθηκαν οι αγώνες της μεταπολίτευσης

Η ουσιαστική και ξεκάθαρη απαγόρευση των κινητοποιήσεων από τη χούντα των συνταγματαρχών δημιούργησε κατά κάποιον τρόπο μια συσσωρευμένη ενέργεια, η οποία βρήκε διέξοδο και ξεχύθηκε, με την ώθηση που της έδωσε η πτώση της χούντας και η “αποκατάσταση της δημοκρατίας” το ’74. Βέβαια, δεν πρέπει να πιστεύουμε πως τέτοια κοινωνικά γεγονότα, με τέτοια διάρκεια και τέτοια χαρακτηριστικά αποτελούν παρθενογενέσεις, χωρίς ιστορία πίσω τους, χωρίς σημεία αναφοράς. Και στην περίπτωση αυτή τους γεννήτορες τους βρίσκουμε, εκτός από το Πολυτεχνείο του ’73, στις συνθήκες της δεκαετίας του ’60. Τόσο στις κοινωνικές-κινηματικές, όσο και στις καπιταλιστικές-παραγωγικές.
Τα χρόνια πριν τη χούντα σημαδεύονται από ένα ασταθές πολιτικό σκηνικό, με την ταυτόχρονη ύπαρξη κινημάτων αλλά και απεργιών, που συγκλίνουν στο υπόρρητο αίτημα για ανατροπή του μετεμφυλιακού σκηνικού.
Την ίδια εποχή έχουμε μια μεγάλης κλίμακας καπιταλιστική ανάπτυξη, η οποία συνεχίζεται και μεγαλώνει κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και μετά απ’ αυτή. Αυτή βασίζεται στο χαμηλό εργατικό κόστος από τη μια, και στις διευκολύνσεις και παροχές του κράτους προς τους επιχειρηματίες από την άλλη. Αποτέλεσμα, αλλά και κινητήριος μοχλός, αυτής της ανάπτυξης, είναι η αύξηση των εργατών στα αστικά κέντρα, που συρρέουν από την επαρχία και δημιουργούν το δυναμικό των εργοστασιακών κινημάτων της μεταπολίτευσης. Αυτοί οι βιομηχανικοί εργάτες είναι που δίνουν το κυρίαρχο στίγμα στους αγώνες μετά το ’74.
Οι συνθήκες που επικρατούν στα εργοστάσια είναι χαμηλές αμοιβές, υπερβολικές υπερωρίες, κακές συνθήκες εργασίας, πλήθος εργατικών “ατυχημάτων”, αστάθεια της εργασίας, αστυνόμευση των εργατών στη δουλειά τους, απουσία στοιχειώδους πρόνοιας από την πλευρά του κράτους.
Οι συνθήκες αυτές γέννησαν τους μεταπολιτευτικούς αγώνες, δηλαδή το εργοστασιακό κίνημα, τις άγριες απεργίες, τις κοινωνικές διεκδικήσεις. Οι αγώνες αυτοί ξεκινούσαν και κινούνταν από τις πραγματικές ανάγκες, αλλά παίρνανε και ριζοσπαστικά πολιτικά χαρακτηριστικά, θέτοντας τις βάσεις για τη χειραφέτηση της κοινωνίας. Στην πλειονότητά τους ήταν ακαθοδήγητοι, ακομμάτιστοι, συχνά εναντιώνονταν στα επίσημα συνδικαλιστικά όργανα, αρνούνταν στην πράξη την εξουσία του κράτους και των αφεντικών και συγκρούονταν με τους μηχανισμούς τους (αστυνομία, απεργοσπάστες). Ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά τους ήταν η αλληλεγγύη ανάμεσα στα αγωνιζόμενα κομμάτια της εργατικής τάξης (δημιουργία επιτροπών συμπαράστασης, ταμεία αλληλοβοήθειας κ.ά). Ανεξάρτητα με το αν πέτυχαν επιμέρους νίκες, με το αν οι νίκες αυτές ήταν μικρές ή μεγάλες, συνολικά δημιουργούν τη συνείδηση ότι τελικά το καθεστώς δεν είναι άτρωτο.

Θα θέλαμε να αναφερθούμε σε κάποιους από αυτούς τους αγώνες, που μας δείχνουν τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που πήραν αυτοί.

Η απεργία στη National Can ξεσπάει για την απόλυση ενός εργάτη. Η απεργία είναι σχεδόν καθολική, μια και λείπουν από αυτή 20 εργάτες και όλοι οι διοικητικοί υπάλληλοι. Όταν λέμε εργάτες εννοούμε 450 έλληνες και 70 πακιστανούς, οι οποίοι εν μέσω άλλων αναφέρουν: “Τι άλλαξε από τη δικτατορία;”. Όταν σπάει η απεργία απολύονται όλοι οι πακιστανοί εργάτες.

Στην απεργία στα Ναυπηγία Ανδρεάδη βλέπουμε το συνασπισμό των δυνάμεων του Υπουργείου, του Τύπου και της ΓΣΕΕ για τον κοινό σκοπό, το σπάσιμο της απεργίας.

Στην ΙΖΟΛΑ βλέπουμε μια πρωτοφανή οργάνωση του σωματείου ανά τμήμα, με ανακλητό εκπρόσωπο στο ΔΣ, με την εξουσία των αποφάσεων στις γενικές συνελεύσεις. Η οργάνωση του σωματείου έγινε αρχικά μυστικά, ώστε να μην απολυθούν οι υποκινητές από το αφεντικό. Στην 1η τους κινητοποίηση τον Αύγουστο του ’75, με 29 μέρες απεργίας, ζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, ανθρωπινότερους ρυθμούς και περισσότερο ελεύθερο χρόνο, βγήκαν κερδισμένοι. Στη δεύτερη κινητοποίησή τους με στάσεις εργασίας αρχικά, εκδηλώσεις μέσα στο εργοστάσιο -για να σπάει ο τσαμπουκάς των όποιων απεργοσπαστών και να μη διαρρέει κόσμος από τις κινητοποιήσεις-, εφημερίδα που μοίραζαν στα άλλα εργοστάσια ηλεκτρικών συσκευών και 67 μέρες απεργίας, βγήκαν νικητές. Η μετέπειτα προσπάθειά τους για δημιουργία εργοστασιακού συνδέσμου σαμποταρίστηκε από την ΕΣΑΚ του ΚΚΕ, μέσω του σωματείου της AEG που έλεγχε, αλλά και της ΠΑΣΚΕ, αφού βλέπανε ότι ο ρόλος τους ως μεσολαβητών και ‘οδηγών’ καταργούνταν. Απέτυχαν σε αυτή τους την προσπάθεια, όπως και στην τελευταία τους κινητοποίηση, με αποτέλεσμα να απολυθούν εργάτες από την ΙΖΟΛΑ, με το νόμο 330.

Ο νόμος 330, που ψηφίστηκε το Μάιο του ’76, νομιμοποιούσε απολύσεις από τα αφεντικά σε περίπτωση άγριων απεργιών, ακόμα και μελών ΔΣ σωματείων και έδινε και τυπικό πια δικαίωμα στα αφεντικά για lock-out. Η “αποτυχημένη” απάντηση από πλευράς εργαζομένων ήρθε με 48ωρη απεργία, γενικευμένες συγκρούσεις στο κέντρο της Αθήνας (με μια μικροπωλήτρια νεκρή από αύρα) και τις προβοκάτσιες του ΚΚΕ, που σαμπόταρε τις συγκρούσεις και μιλούσε για “σκοτεινούς κύκλους της ανωμαλίας”. Αυτός ο νόμος, μαζί με το νόμο-ιδιώνυμο “κατά της βίας” και αυτόν του ’76, ήταν η νομική θωράκιση του κράτους και των αφεντικών απέναντι στο νέο εσωτερικό εχθρό, τον “εξτρεμιστικό κίνδυνο”, ο οποίος εμφανίζεται τώρα χωρίς κομματική ή/και πολιτική ταμπέλα, είναι εναλλασσόμενος ως προς την ιδιότητά του και στρατιωτικά ανοργάνωτος.

Ως προπαγάνδα από το καθεστώς χρησιμοποιείται το κόλπο της υπεράσπισης της δημοκρατίας. Ο Καραμανλής, στις εκλογές της 17ης Νοέμβρη του ’74 παίρνει 54,5%. Με χρήση του ποσοστού αυτού, τύπος και κυβέρνηση μιλούν για απεργίες που “υπονομεύουν τη δημοκρατία”, υποκινούμενες από “αριστεροχουντικούς”. Εξισώνουν δύο “άκρα” για το καθεστώς, τα οποία με τη δράση τους θα φέρουν το ίδιο αποτέλεσμα: την επιστροφή στη δικτατορία.

Στη ΜΑΔΕΜ-ΛΑΚΟ του Μποδοσάκη στη Χαλκιδική οι εργάτες, έχοντας καταφέρει 2 νικηφόρες απεργίες κατεβαίνουν σε νέο απεργιακό αγώνα για 2 χρόνια και 3 μήνες, απαιτώντας την επαναπρόσληψη απολυμένων συναδέλφων τους. Σε όλη την περιοχή είναι κυρίαρχη η τρομοκρατία του Μποδοσάκη, αλλά η αποφασιστικότητα, η ενότητα και η αγωνιστικότητα των εργατών καταφέρνει και την υπερνικά. Οι εργάτες, που απολαμβάνουν την στήριξη και την ουσιαστική αλληλεγγύη της τοπικής κοινωνίας, λένε: “Έχουμε μάθει, ξέρουμε να πολεμάμε τον Μποδοσάκη και ξέρουμε να τον νικάμε”. Βλέπουμε πως οι υλικές νίκες δίνουν ώθηση στους αγωνιζόμενους εφόσον κριθούν ως αυτό που είναι: νίκες. Και αποτελούν ατράνταχτα στοιχεία για τη δύναμη των απεργιών.

Στη θεσσαλονικιώτικη χαρτοβιομηχανία ΜΕΛ, όπου και πάλι το σωματείο στήνεται μυστικά, μετά από 80 μέρες απεργίας και κατάληψη του εργοστασίου, οι εργάτες κερδίζουν μια περήφανη νίκη: 20% αύξηση στο μισθό (27% για όσους είναι πάνω από 2 χρόνια στη δουλειά), πληρωμή των 80 ημερών της απεργίας και δώρο χριστουγέννων. Το σωματείο λέει: “Ο αγώνας της εργατικής τάξης στρέφεται ενάντια στα αφεντικά και στα ξεπουλημένα σωματεία”.

Οι ντοματοπαραγωγοί της Ηλίας κατεβαίνουν προς την Αθήνα διαμαρτυρόμενοι για την τιμή της ντομάτας, που ορίστηκε κάτω απ’ το κόστος. Παρατηρούμε το χάσμα μεταξύ επιτροπής και βάσης, όταν η πρώτη δεν ελέγχεται άμεσα από τη δεύτερη. Την προσπάθεια της ‘ξεπουλημένης’ επιτροπής για απομόνωση των υποκειμένων του αγώνα από τους αλληλέγγυους. Παρατηρούμε τη ρητορική του μετώπου Κυβέρνησης-ΜΜΕ, που μιλάν για αναρχικούς προβοκάτορες. Τέλος στον “ηττημένο” αγώνα των ντοματοπαραγωγών παρατηρούμε τη συνειδητοποίηση που κερδίζεται μέσα από τις κοινότητες αγώνα. Οι αγωνιζόμενοι αντιλαμβάνονται ότι οι φοιτητές δεν είναι αυτό που η κυρίαρχη προπαγάνδα παρουσιάζει. Οι αγωνιζόμενοι φοιτητές είναι αυτοί που βρίσκονται δίπλα τους, είναι αυτοί που τους δίνουν δύναμη όταν περνάνε από την Πάτρα (βλέπε και παράδειγμα Κερατέας).

Υπάρχουν πολλά άλλα παραδείγματα, όπως οι απεργίες των οικοδόμων το ’75 και ’76 και η στάση της Ομοσπονδίας και της ΕΣΑΚ-ΚΚΕ απέναντι σ’ αυτές. Οι κινητοποιήσεις και η απεργία πείνας των σπουδαστριών μαιών στις σχολές “Αλεξάνδρα” και “Έλενα”, οι απεργίες στην ΙΤΤ και στη ΒIAMAX, οι κοινωνικοί αγώνες ενάντια στην ΕΘΥΛ στα Διαβατά και οι αγώνες των αστέγων του Περάματος να σώσουν τις παράγκες τους, που βρήκαν απέναντί τους κυβέρνηση, αστυνομία και εκκλησία. Όλοι αυτοί οι αγώνες αποτελούν για το σήμερα σημαντική παρακαταθήκη και αξίζει να ξαναδιαβαστούν και να ξανασυζητηθούν, από μια κινηματική-ριζοσπαστική σκοπιά.